Strategia biznesowa organizacji

Spełnienie rzeczywistych potrzeb klienta, o którego misji, obszarze działań, itd. nie wiesz nic, jest niczym zabawa w ciucibabkę. Dowiedz się, czego, jako analityk, powinieneś szukać i co zrozumieć. Przyda się też, jeśli jesteś odpowiedzialny za własną firmę.

Strategia biznesowa to wykaz długoterminowych celów przedsiębiorstwa, odpowiadających generalnym kierunkom działania, a także przedstawienie alokacji zasobów, jakie są niezbędne do realizacji przyjętych celów, przy uwzględnieniu otoczenia [1]. Jej określenie wymaga oderwania się od przyziemnych zadań i spojrzenia na organizację z pewnej perspektywy [2]. Przy jej definiowaniu warto skorzystać z tzw. modelu strategii firmy [3]. Jego elementy oraz łączące je zależności prezentuje poniższy rysunek. Strategia firmy obejmuje:

• misję,
• obszar działania,
• przewagę strategiczną,
• cele strategiczne,
• funkcjonalne programy działań.

Misja firmy określa cel jej istnienia – kierunek, w jakim ona zmierza; przedstawia dalekosiężne zamierzenia i aspiracje. Powinna być precyzyjnie wyrażona i zrozumiała dla pracowników i otoczenia organizacji. Jest stałym i najważniejszym elementem wpływającym na wszystkie pozostałe, które muszą ją uwzględniać. W opracowaniu [3] podane zostały korzyści jawnego zdefiniowania misji firmy:

• jasno zdefiniowane zamierzenia i zadania,
• ustanowienie punktu odniesienia przy rozdziale i użytkowaniu zasobów,
• ustanowienie zasad dla wytworzenia kultury organizacji,
• drogowskaz dla pracowników – dla ich zachowań i oczekiwań,
• wyróżnienie organizacji spośród innych,
• ramy, w których można szukać poprawy.

 
Kolejnym elementem strategii organizacji jest obszar działań wskazujący, gdzie (cechy charakterystyczne branży), komu (grupa docelowa, najważniejsi klienci) i w jaki sposób sprzedaje się swoje produkty czy usługi. Determinuje go przyjęta misja. Podobnie jak w jej przypadku, obszar działań jest także czynnikiem stałym (nie zmienia się, jeśli nie zachodzą radykalne zmiany organizacji przekształcające jej profil).
 
Przewaga strategiczna to czynnik wpływający na to, że firma jest bardziej atrakcyjna dla klientów niż jej konkurenci. Warto posiadać wyróżnik (ang. differentiator), przykładowo: bliskie i bezpośrednie kontakty z klientem, czy wydajność i efektywność pracy większa niż u konkurujących firm. Determinuje go misja i obszar działania organizacji.
Bardzo ważna jest wiedza na temat konkurencji – z jakimi firmami się konkuruje, jakie są ich wady i zalety, co robią, aby uzyskać przewagę na rynku. Rozwijające się firmy często mają ułatwione zadanie – zamiast trudnych poszukiwań sposobów na pozostanie najlepszym, mogą podążać na silniejszymi na rynku, czerpiąc wiedzę z przyczyn ich sukcesu (wzorując się, ale nie kopiując ich strategii – byłoby to rezygnacją z wyróżnika).
Określając przewagę strategiczną warto zdawać sobie sprawę z istnienia tzw. trójkąta niemożliwości koncentracji strategii. Przestawia go rysunek po lewej, który obrazuje trzy obszary, wokół których może skupiać się strategia: klient, innowacyjność, doskonałość operacyjna. Możliwe jest jednoczesne położenie nacisku jedynie na dwóch czynnikach. Szczególne wyróżnienie jednego z nich jest dobrym i sprawdzonym na wielu przykładach pomysłem na tworzenie przewagi konkurencyjnej.
 
Cele strategiczne określają, jakie konkretnie są zamiary firmy w podziale na kolejne okresy. Pozwalają one kontrolować czy organizacja osiąga sukces w wyznaczonych kryteriach. Cele strategiczne zostają przełożone na cele taktyczne, te z kolei na cele operacyjne. Zgodnie z koncepcją z dziedziny planowania o akronimie S.M.A.R.T. [5], dobrze sformułowane cele, powinny posiadać następujące cechy:

• konkretne i precyzyjne (ang. specific),
• mierzalne (ang. measurable),
• osiągalne (ang. attainable),
• odpowiednie (ang. relevant),
• mieć określony termin osiągnięcia (ang. timely).

Ponadto należy zapewnić celom strategicznym spójność ze sobą, z misją firmy, elastyczność oraz uwzględnienie (wykorzystanie) czynników przewagi strategicznej.
 
Funkcjonalne programy działań to przełożenie celów strategicznych na konkretne działania firmy i codzienne zadania pracowników (np. logistyka, sprzedaż, marketing, produkcja, obsługa klienta, księgowość).
Przewaga strategiczna, cele strategiczne i funkcjonalne programy działań są czynnikami zmiennymi wraz z upływem czasu. Podlegają one ewolucji w odpowiedzi na zmiany zachodzące na rynku oraz w kontekście modyfikacji strategii konkurencji.
Przy okazji wyznaczania strategii organizacji warto wykonać analizę SWOT [4] – określić silne i słabe strony firmy oraz możliwości i zagrożenia. Opracowanie [3] podaje, że strategia powinna:

• wykorzystywać i eksponować mocne strony,
• eliminować i ukrywać słabe strony,
• bronić się przed zagrożeniami lub przygotowywać się na nie,
• bezwzględnie wykorzystywać możliwości.

 
[poll id=”3″]
 
[poll id=”4″]
 
Źródła:

1. Uniwersytet Ernst & Young 2011, VI edycja: Efektywność i organizacja IT, Niepublikowane materiały
2. Tesławski M., Strategia dla małych. [on-line], Dostępne: http://teslawski.wordpress.com/2011/04/05/strategia-dla-malych-1/
3. Górski J., Landowska A. (2010): Strategie informatyzacji, Niepublikowane materiały, Politechnika Gdańska.
4. Business balls: SWOT analysis [on-line]. Dostępne: http://www.businessballs.com/swotanalysisfreetemplate.htm
5. Doran G. T.: There’s a S.M.A.R.T. way to write management’s goals and objectives , Management Review, Volume 70, Issue 11(AMA FORUM), s. 35-36.
6. Wesołowska H.: Narzędzie i procedury wspomagające pracę w małej firmie programistycznej, praca magisterska, Katedra Inżynierii Oprogramowania, WETI, Politechnika Gdańska 2011.