Jesteś liderem/kierownikiem zespołu analityków? A może masz firmę i planujesz zatrudnić analityka? Zastanawiasz się jakich kompetencji szukać i jak je sprawdzić?
W sieci roi się od porad jak znaleźć dobrego pracownika do firmy, jak sprawdzić jego kompetencje za pomocą testów i trudnych pytań. W tym artykule nie będę opisywać zasad rekrutacji, na których świetnie znają się pracownicy HR czy managerowie, o popularnych testach kompetencyjnych, ani o sposobach interpretacji odpowiedzi na pytania typu „Jak widzisz swoją przyszłość za 5 lat?”. Chcę podzielić się swoim doświadczeniem i przemyśleniami o trudnościach znalezienia dobrego analityka oraz kilkoma z wielu metod przekrojowego sprawdzenia kompetencji analityka.
Wiele razy zadawałam sobie pytania:
- Czy analityk musi być przede wszystkim specjalistą IT, technicznym, a tzw. „biznesu” każdego można nauczyć?
- Czy może lepiej, żeby była to osoba komunikatywna, otwarta, znająca obszar merytoryczny, może po studiach ekonomicznych, humanistycznych a techniczną wiedzę można wykształcić „na miejscu”?
- Czy najlepiej by było, żeby analityk spełniał wszystkie powyższe wymagania – był świetnym specjalistą technicznym i osobą komunikatywną, kreatywną, ekstrawertyczną? Zapewne, jeśli kiedyś szukałeś analityka wiesz, że osobę z takimi kompetencjami na rynku pracy znaleźć nie jest łatwo.
- Czy może lepiej znaleźć młodą osobę bez doświadczenia i „wychować” na dobrego analityka? Wystarczy tylko poszukać osoby która jest dobrym materiałem do rozwijania?
Nie ma jednej prawidłowej odpowiedzi na powyższe pytania, nie ma też jedynej recepty dla każdej firmy wytwarzającej oprogramowanie. Jedno jest pewne – niezależnie od tego kogo szukasz ważne jest efektywnie wykorzystać moment rekrutacji na zebranie szerokiej informacji o osobie, którą już zaprosisz na rozmowę rekrutacyjną. Mam tu na myśli umiejętne przeprowadzenie rozmowy, podczas której dowiesz się czy ta konkretna osoba jest dla Ciebie tym najlepszym, najbardziej pasującym analitykiem. Jest analitykiem lub może zostać, ma predyspozycje do bycia analitykiem.
Oczywiste jest, że przed rozmową trzeba przygotować dokładny zakres obowiązków jaki planujesz dla poszukiwanego analityka, określić jaką rolę ma pełnić w twojej organizacji, zespole, do którego chcesz go zatrudnić. Jeszcze przed rekrutacją należy podjąć decyzję czy poszukujesz osoby do konkretnego projektu, czy rozwijasz istniejący zespół? Czy po zakończeniu projektu planujesz dalszą współpracę i w jakich projektach będzie konieczność wykonania analizy? Może być też tak, że szukasz osoby na miejsce kogoś, kto się zwolnił. A może poszukujesz nowych kompetencji do obecnego zespołu analityków? Wtedy tym bardziej warto dokładnie określić na czym te nowe kompetencje mają polegać.
Musisz mieć plan przed rozmową, takie informacje dobrze też przekazać osobie rekrutowanej. Nie ma nic gorszego niż na przykład zniechęcić analityka nastawionego na kontakty z klientem przydzielając mu projektowanie interfejsów lub testowanie aplikacji „przy okazji” wykonywania analizy. W kwestii tego jaką rolę będzie miał analityk w twojej organizacji musi być obustronne zrozumienie i zgoda. Dobrze też zdawać sobie sprawę z tego, że nie każda firma jest gotowa na dobrego analityka, częstym zjawiskiem w firmach jest kompletne niezrozumienie tej roli.
Wszystkie te elementy trzeba wyważyć i przemyśleć zanim podejmiesz decyzję o poszukiwaniu analityka.
Wachlarz kompetencji analityka, jakich możesz poszukiwać jest ogromny. Ostatnio byłam na spotkaniach AAA poświęconych BABOK v.3.5 (https://analizait.pl/2015/spotkania-aaa-czyli-babok-guide-w-3-miesiace/) na których m.in. przedstawione zostały możliwe profile kompetencyjne i możliwe modele rozwoju kompetencji analityka według BABOK. Polecam do zapoznania się wszystkim osobom będącym analitykiem lub poszukującym takiego pracownika.
Niezależnie od tego czy będzie to młodszy analityk czy analityk z doświadczeniem warto sprawdzić podczas rozmowy jak radzi sobie w trudnej sytuacji. Według mnie praca analityka praktycznie zawsze polega na tzw. rozwiązywaniu problemów, dlatego ważne jest zweryfikować to zawczasu. Analityk powinien umieć odnajdywać się w trudnej sytuacji, potrafić zrozumieć problem źródłowy. Komplet informacji na temat podstawowych kompetencji analityka znajdziecie w artykule Hani Wesołowskiej https://analizait.pl/2015/podstawowe-kompetencje-analityka-2/.
Poniżej kilka wskazówek które warto wziąć pod uwagę prowadząc rozmowę z analitykiem:
- Przygotuj dla siebie krótką ankietę, która będzie zawierała oprócz pytań ogólnych w odniesieniu do CV rekrutowanego analityka także listę pytań wyrywkowo sprawdzających wiedzę z każdego etapu wytwarzania oprogramowania, w odniesieniu do twoich potrzeb, jakie zostały określone przy postawionym celu „znaleźć analityka”.
- Nie ograniczaj się standardowymi pytaniami typu „Jakie cechy powinien posiadać analityk?” czy „Czym jest diagram klas i co można zamodelować z jego pomocą?”. Poproś o narysowanie na przykładzie – najlepiej w odniesieniu do obszaru merytorycznego, w którym planowane jest zaangażowanie analityka lub który jest bliski twojej organizacji. Przykład musi być krótki, może zawierać dwa trzy elementy.
- Sprawdzaj wiedzę teoretyczną. Wiadomo, że wszystkiego nie zweryfikujesz podczas rekrutacji. Wyrywkowo wybierz zagadnienia, które mogą być istotne w twojej organizacji.
- Jeśli poszukujesz nowych kompetencji, których nie masz w zespole, przygotuj się przed lub poproś kogoś o podstawowe kryteria, na podstawie których będzie można stwierdzić czy analityk posiada poszukiwane kompetencje.
- Bardzo ważne – prowokuj do dyskusji. Oczywiście w dobrym tego słowa znaczeniu. Wygłoś tezę, z którą się nie zgadzasz lub uważasz, że jest dyskusyjna, lub wiesz, że istnieją różne podejścia. Rozmawiaj z kandydatem, zwróć uwagę na to, jak argumentuje swój punkt widzenia. W zakresie tematyki analizy IT w Polsce istnieje wiele mitów. Wykorzystaj podczas rozmowy popularne mity, dyskusyjne tematy, częste błędne rozumowanie roli analityka. Jeden z nich: „Analityk powinien dokładnie spisać, czego chce klient i zrobić dokładnie to, co klient powiedział” lub „Analityk tworzy dokumentację systemu”.
- Dokładnie zidentyfikuj czy rozmawiacie o tym samym. Z racji tego, że w każdej firmie analitycy mogą mieć bardzo różny zakres obowiązków, zdarza się, że jeśli nawet używacie tych samych pojęć, za nimi mogą się kryć zupełnie różne rzeczy. Czyli bądź analitykiem poszukując analityka J
- I na koniec coś, co świetnie się sprawdza – poświęć czas podczas rekrutacji na weryfikację kompletu rzeczywistego warsztatu analityka. Wiele firm stwierdza, że nie ma na to czasu. Uważam, że naprawdę warto. Jak to zrobić?
Zorganizuj mały teatrzyk. Przygotuj temat, zadanie, może być nawet bardzo realne, które zostało wdrożone w firmie wcześniej. Temat może być szeroki, ale wybierz z niego kawałek, który można opracować w pół godziny.
Jasno przekaż zasady gry. Odegraj rolę klienta z analitykiem, dając za zadanie analitykowi wydobyć jak najwięcej informacji w tym temacie. Przygotuj analityka na to, że po testowej rozmowie z klientem wymagane będzie zamodelowanie omawianego procesu (nie podpowiadaj jak) i przygotować wymagania, analityczny model (nie mów co może zawierać) tak, żeby nadawało się do przekazania dalej. Dokąd dalej, to już zależy od struktury organizacji, ustalonych ról, itp. Może to, na przykład, być architekt, projektant, programista, specjalista od interfejsów. To już twoja inwencja. Jeśli u ciebie w organizacji analitycy wykonują także projekty ekranów, to poproś o narysowanie małego prostego interfejsu.
Jeśli w projektach w organizacji jest Project Manager, lub sam jesteś nim, warto podczas tej rozmowy uwzględnić tę rolę, współpraca z PM jest kluczowa w każdym projekcie.
Jako przykładowy wycinek pracy dobrze sprawdzają się takie elementy jak rejestracja dowolnego obiektu (choć niekoniecznie dobrym przykładem jest książkowa rejestracja czytelnika w bibliotece). Tu powtórzę, że istotne jest poruszać się w tematyce obszaru, zagadnienia, z którymi będzie pracował analityk. Jeśli jest to szeroki wachlarz tematów, to wybierz jeden z istniejących już w twojej firmie.
- Zadbaj o to, aby rekrutowany analityk rysował na kartce papieru lub tablicy, jasność wyrażania myśli jest niezmiernie ważna w pracy analityka.
- Wypytaj analityka z zakresu wiedzy ogólnej, to ważne, jeśli poszukujesz osoby myślącej, czytającej, interesującej się otoczeniem oraz da ci pogląd na to, jaka jest przepaść pomiędzy tym czego szukasz a analitykiem, który jest na rozmowie. Brzmi dziwnie, ale to co nam się wydaje być oczywiste, nie dla każdego takim jest.
Nigdy nie jest tak, że wszystkie odpowiedzi na Twoje pytania będą satysfakcjonujące, ale ważne jest sprawdzić przynajmniej gdzie są luki, w jakim obszarze będziesz musiał jako lider, kierownik, project manager zainwestować czas, żeby przekazać wiedzę nowemu analitykowi.
Spisuj wszystkie odpowiedzi, to pomoże przy dokonywaniu tego trudnego wyboru J.
I nawet tutaj jako rekrutujący możesz zastosować techniki wspierające podejmowanie decyzji J Czyli wszędzie jest analiza nawet podczas rekrutacji J
Mam nadzieje, że ten krótki artykuł pomoże Tobie bardziej systematycznie podejść do zagadnienia, jakim jest poszukiwanie i wybór „tego jedynego” analityka. A dla osób, które są już analitykami lub poszukują pracy jako analitycy, artykuł ten, mam nadzieje, pozwoli lepiej przygotować się na rozmowę o pracę. Warto pamiętać, że „małe kłamstwa i kolorowanie”, które niestety spotykam nadal w CV mają bardzo krótkie nogi.
Jeśli jesteś liderem/kierownikiem zespołu analityków, osobą, która aktualnie poszukuje analityka lub miała takie doświadczenie zapraszam do dyskusji, dzielenia się wiedzą jak robić to lepiej, efektywniej. Jakie macie metody? Piszcie. Na pewno jest nas wiele i warto się wymieniać taką wiedzą.
Autor: Elena Zhukova
Analityk biznesowy i systemowy. Kierownik Zespołu Analityków. W branży IT od 2002 roku. Od 2008 praca w roli analityka przy projektach w obszarach działalności jednostek samorządowych terytorialnych, działalności bankowej, finansowo – księgowej i innych.
